Γκελ-Μαν, Μάρεϊ

(Murray Gell-Mann, Νέα Υόρκη 1929 –).Αμερικανός θεωρητικός φυσικός. Γιος Αυστριακού μετανάστη, εισήχθη στο πανεπιστήμιοΓέιλ το 1944. Όταν αποφοίτησε (1948), συνέχισε τις σπουδές του στο Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Μασαχουσέτης, απ’ όπου έλαβε το διδακτορικό του δίπλωμα το 1951. Το 1952 μετέβη στο πανεπιστήμιο του Σικάγο όπου εργάστηκε μαζί με τον Ενρίκο Φέρμι, ενώ το 1955 εντάχθηκε στο επιτελείο του Ινστιτούτου Τεχνολογίας της Καλιφόρνια, όπου έγινε καθηγητής έναν χρόνο αργότερα. Τα κυριότερα έργα του είναι σχετικά με τη κβαντική θεωρία του πεδίου, τη φυσική των στοιχειωδών σωματίων και την πυρηνική φυσική. Σημαντικές επίσης είναι οι μελέτες του αναφορικά με την ταξινόμηση των στοιχειωδών σωματίων. Ο Γ. προσπάθησε να ταξινομήσει τα μεσόνια, τα νουκλεόνια και τα υπερόνια σύμφωνα με καθορισμένους κανόνες. Προέβλεψε την ύπαρξη ορισμένων σωματίων που θα έπρεπε να περιλαμβάνονται στις ομάδες σωματίων που δημιούργησε. Πράγματι, ένα από αυτά, το Ω-, ανακαλύφθηκε το 1964. Το γεγονός ότι χρειάζονταν τρεις ανεξάρτητοι κβαντικοί αριθμοί για την περιγραφή των σωματίων που αλληλεπιδρούν ισχυρά, οδήγησε το 1964 τον Γ. στη διαπίστωση ότι όλα τα αδρόνια μπορούν να προέλθουν από τρία υπερστοιχειώδη σωμάτια με κλασματικό ηλεκτρικό φορτίο (ένα τρίτο ή δύο τρίτα του φορτίου του ηλεκτρονίου). Τα υποθετικά αυτά σωμάτια ονομάστηκαν κουάρκ. Ο Γ. τιμήθηκε με το βραβείο Νόμπελ φυσικής το 1969.